Συζήτηση με τον Δήμαρχο Αίγινας για την Ευρώπη των Πολιτών

Posted on by

Πριν από τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015 που έφεραν στην εξουσία τη σημερινή μας κυβέρνηση, ένας γερμανός καθηγητής πανεπιστημίου ο κύριος Juergen Link, μαζί με ομάδα υποστηρικτών, δημοσίευσε μια “Έκκληση από Γερμανοέλληνες και Ελληνογερμανούς” (Για μια αμερόληπτη και δίκαιη ανταπόκριση στις δημοκρατικές αποφάσεις του ελληνικού λαού).
Πρόκειται ουσιαστικά για διαμαρτυρία κατά της εχθρικής και δόλιας στάσης των ΜΜΕ της Γερμανίας ενάντια στην Ελλάδα και στους Έλληνες. Μέχρι σήμερα έχει εξασφαλίσει την υποστήριξη περίπου 1.500 πολιτών, κυρίως στις γερμανόφωνες χώρες.
Τον Μάιο εδώ στην Αίγινα σε σύσκεψη εκπροσώπων από τρεις συλλόγους: το Σύλλογο Ενεργών Πολιτών, το Μορφωτικό Σύλλογο «Ιωάννη Καποδίστρια» και το Σύλλογο Γυναικών, αποφασίστηκε η διαμόρφωση «ελληνικής απάντησης» στην «‘Εκκληση από Γερμανοέλληνες και Ελληνογερμανούς.»

Την Παρασκευή 26 Ιουνίου πραγματοποιήθηκε συζήτηση με τον Δήμαρχο κ. Μούρτζη για το περιεχόμενο και το στόχο αυτής της «ελληνικής απάντησης». Το κείμενο της «απάντησης» αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα «Καποδίστριας-Σπινέλι- Ευρώπη» ως συμβολή στη συνεχιζόμενη καμπάνια υπέρ της «Ευρώπης των Πολιτών».

 


Υπογράψετε την ελληνική ανταπόκριση στη γερμανική έκκληση εδώ: http://main.cse-initiative.eu/?page_id=361

ΠΗΓΗ: Aegina Light

THE MAYOR OF AEGINA ON THE GREEK ANSWER TO THE APPEAL OF GREEK GERMANS AND GERMAN GREEKS

Posted on by

Mayor D. Mourtzis: What’s his name?

Wayne Hall: Juergen Link. He is a professor of literature.

Paschalis Melissaris: He took the initiative along with other university people to compose a text against the misrepresentation of Greeks in relation to what they have already….

W.H.: Essentially it is a protest against the stance of the mass media in Germany and how they reproduce enemy images

Mayor: So in the person of Mr. Link we have someone who is a friend and an ally who is interested in our history…

W.H.: He is a Philhellene and he started this movement before the elections…

P.M.: It isn’t starting now…

W.H.: Before the present government came in…. But there is a whole sequence of events after the appeal. An open letter to Mrs. Merkel and other messages to his supporters. For there are around 1,500-1,600 Germans and others supporting the initiative. But it is something that deserves an answer, a response, from Greece.

Mayor: Should we invite them to a meeting?

W.H.: As you can see…. This letter was written with support from three associations: the Aegina Association of Active Citizens, the Ioannis Capodistrias Cultural Association, the Aegina Women’s Association. Mr. Melissaris corrected the text.

Mayor: So to get to the point “a conference to highlight the lack of impartiality of the mainstream German mass media, holding a conference on our island of Aegina, which was the first capital of the modern Greek state under Ioannis Capodistrias, the great pan-European diplomat and statesman”. Yes.

W.H.: The point is also that the problem is not only the mass media of Germany. There is a more general problem. But we want to make some kind of move towards solving at least some of these problems.

P.M. : And Greeks should also respond to this letter and support it as much as they can. With the help of the polity, if that is possible.

W.H.: Mr. Mayor, the international social movements that support Greece are coming together in these days in Athens. The exact programme that they will follow depends on the progress of the so-called negotiations that are being held at this moment. We believe that the stance of citizens should not be dependent on moves at the governmental level. Even in the event that Greece is obliged to leave the euro, the goal should remain the same: Citizens’ Europe. It should remain unchanged. What is your view on that?

Mayor: I would like to thank you congratulate you for the initiative you have taken with collecting citizens’ signatures.

W.H.: Are you willing to add your signature?

Mayor: Very willingly. I have no objection. You can add my name. In any case a submission by the mayor is something more than a signature. And it can go to the council for approval by the council. My submission is that yes I agree with moves of this kind, which contribute greatly to what we believe, to what we call democracy, to what we call values, to what we describe as human, because all that together is itself democracy.

We are a united community. We are a community of Europe. And we have expected and still expect, whether we are in the euro or not, an understanding of the citizens and not condemnation to isolation of a historical community, such as Greece is, with a great culture, with a great history, with great natural beauty, with fine people, begging for something that is implicit in democracy.

So I congratulate you on this initiative, and I seek a response from the community, not the politicians. It is up to the community to respond: the community of nations in which we are all participants. That is my declaration and my statement.

W.H.: So we are in agreement.

Mayor: I would like to say, because I forgot to mention the professor who took the initiative, Mr. Link, I truly congratulate him, and I would like to make his acquaintance. He is an innovator. I agree completely with this initiative he has taken and his references to Greece which we all love because we are Greeks. I consider him a friend and I would us to get to know each other, at the level of the municipality and at the personal level, because I believe that contributions of this kind should be mentioned and recorded for history.

P.M.: Here at least in Aegina you are the first to activate people, but there is an Australian who lives here permanently and struggles for Greek interests and that is very important.

Mayor: Very.

P.M.: Rather than some local Greek patriot, the Australian comes, and moves things forward.

W.H.: Do you know what Australia’s national day is? What the date is? 26th January.

Mayor: The same day. So we’ll have to celebrate it together. One year in Australia and one year in Aegina.

(laughter)

Λίγα λουλούδια απ’ τον Αλέξη στο άγαλμα του Ι. Καποδίστρια… “έχουμε το δίκιο με το μέρος μας”

Posted on by

tsipras_ag_petroupoli

Αντλούμε δύναμη από το γεγονός ότι έχουμε το δίκιο με το μέρος μας ανέφερε ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας, σε συζήτηση που είχε με Έλληνες ομογενείς, στο άγαλμα του Ιωάννη Καποδίστρια στην Αγία Πετρούπολη.

«Η Ελλάδα δίνει μια γενναία και σπουδαία μάχη όλες αυτές τις ημέρες, όλους αυτούς τους μήνες. Περνάμε μια μεγάλη κρίση και δυσκολίες. Όμως, βασικό χαρακτηριστικό των Ελλήνων είναι ότι όταν έχουμε στόχους και αξίες μπορούμε να ξεπερνάμε τις μεγάλες δυσκολίες» είπε ο κ. Τσίπρας στους ομογενείς και τόνισε:

«Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε, και αντλούμε δύναμη από το γεγονός ότι, έχουμε το δίκιο με το μέρος μας. Η προσπάθεια μας είναι και προσπάθεια όλου του ελληνικού λαού, για να ξανακάναμε την πατρίδα μας κυρίαρχη, για να δώσουμε στο λαό μας αξιοπρέπεια» υπογράμμισε ο κ. Τσίπρας.

Ο πρωθυπουργός απόθεσε άνθη στο άγαλμα του Ιωάννη Καποδίστρια στην Αγία Πετρούπολη, λίγες ώρες πριν την έναρξη του 19ου Διεθνούς Οικονομικού Φόρουμ της ιστορικής ρωσικής πόλης. Τον κ. Τσίπρα υποδέχθηκαν στο σημείο δεκάδες Έλληνες της τοπικής παροικίας. Κατά τη σύντομη συζήτηση μαζί τους, ο κ. Τσίπρας σημείωσε τους ισχυρούς δεσμούς των Ελλήνων της Ρωσίας με την Ελλάδα.

Στις 14:00 ο κ. Τσίπρας θα μεταβεί στο χώρο διεξαγωγής του Οικονομικού Φόρουμ όπου θα παρέμβει, αμέσως μετά την ομιλία του Βλαντίμιρ Πούτιν.

Ακολούθως, στις 16:15, ο πρωθυπουργός θα συναντηθεί με τον Πρόεδρο της Ρωσικής Ομοσπονδίας Βλαντίμιρ Πούτιν, με τον οποίο θα συνομιλήσουν για διμερή θέματα καθώς και για τις διεθνείς εξελίξεις.

ΠΗΓΗ

Ο Θεμελιωτής της Ευρωπαϊκής Ιδέας

Posted on by

galatia

Προσπαθήστε να φέρετε στη μνήμη σας τον «θνήσκοντα Γαλάτη». Το ρωμαϊκό μαρμάρινο αντίγραφο που βρίσκεται σήμερα στο μουσείο του Καπιτωλίου. Στις αρχές του 19ου αιώνα η Ευρώπη μοιάζει πολύ με αυτή τη μορφή, με το σώμα ενός πληγωμένου στρατιώτη. Η ανοιχτή πληγή δεν είναι άλλη από τη Γαλλική επικράτεια. Η επανάσταση του 1789 έχει σαρώσει τις ψυχές όλων των ευρωπαίων που μπορούν να διαβάσουν Ρουσό ή να ονειρευτούν μια δικαιότερη ζωή.

Η Γαλλία εκτέλεσε τον μονάρχη της, έγινε ριζοσπαστική δημοκρατία Ιακωβίνων επαναστατών. Ένας στρατηγός της κατανίκησε τους εχθρούς της και εξήγαγε τις αρχές της στην Ευρώπη. Όμως η φιλοδοξία του είναι τέτοια που κατέληξε το ίδιο απολυταρχικός και αλαζόνας με τους παλιούς μονάρχες. Ο Ναπολέων Βοναπάρτης είναι μια δύναμη που στους λαούς άλλοτε φαινόταν ως ο απελευθερωτής τους και άλλοτε ως ο καταπιεστής τους.

Αυτή ήταν και η πρώτη σοβαρή εργασία που ανέλαβε ο Καποδίστριας περί το 1811-12. Ως αρχηγός της αντικατασκοπείας του ναυάρχου Τσιτσαγκώφ αρχικά και αργότερα του αρχιστρατήγου Μπάρκλει Ντε Τογί, ανέλαβε τη διεκπεραίωση του ψυχολογικού πολέμου πριν και μετά κάθε συνάντηση του Γαλλικού και του Ρωσικού στρατού στα πεδία μαχών.

Το βασικότερο στοιχείο για μια στρατιά σε ξένο έδαφος είναι η φιλία των κατοίκων του. Αυτή εξασφαλιζόταν αν ο Ναπολέων παρουσιαζόταν ως καταπιεστής και ο τσάρος ως απελευθερωτής. Η μάχη έπρεπε για τους γηγενείς να μοιάζει ως μάχη για την πατρίδα τους και όχι για έναν μονάρχη. Αυτό ήταν και το μυστικό της επιτυχίας του Καποδίστρια στα πεδία των μαχών, στα οποία παρεμπιπτόντως παρασημοφορήθηκε πολλαπλά και πρώτα από όλα με το λευκό χρώμα στο κεφάλι του.

Είχε την τύχη να υπηρετεί τον τσάρο Αλέξανδρο, που εκείνο τον καιρό ήταν πιο φιλελεύθερος από όλους τους ηγεμόνες της Ευρώπης. Ο τσάρος πρόσεξε την ικανότητα αλλά και τα όμοια φιλελεύθερα αισθήματα του συνομήλικού του 35άρη Κερκυραίου κόμη. Του ανέθεσε τη δύσκολη υπόθεση της Ελβετίας. Την ημέρα εκείνη οι Ελβετοί μπορούν να την γιορτάζουν ως επέτειο της δημοκρατίας τους, της ελευθερίας και της ουδετερότητας, που θεμελίωσε μέχρι τις μέρες μας την ευμάρεια της κοινωνίας τους.

Ο Ναπολέων ηττήθηκε οριστικά. Οι παλιοί ηγεμόνες θέλησαν να ξαναστήσουν την Ευρώπη με έναν τέτοιο τρόπο που δε θα χρειαζόταν πια να πολεμούν. Προς τούτο ξεκίνησε ένας εξαντλητικός χορός με τόνους σαμπάνιας και εκλεπτυσμένου φαγητού, που το είπαν και συνέδριο της Βιέννης. Η κατάσταση στην πρωτεύουσα της Αυστρίας το 1814 και 15 ήταν ως εξής:

Ο τσάρος της Ρωσίας έκανε έρωτα για όλους.
Ο βασιλιάς της Πρωσίας σκεφτόταν για όλους.
Ο βασιλιάς της Δανίας μιλούσε για όλους.
Ο βασιλιάς της Βαυαρίας (ο πατέρας του Όθωνα) έπινε για όλους.
Ο βασιλιάς της Βυτεμβέργης έτρωγε για όλους.
Κι ο Αυτοκράτορας της Αυστρίας πλήρωνε για όλους.

Σ΄ αυτό το κλίμα της χαρωπής διάθεσης μπήκε στις αυτοκρατορικές αίθουσες, πάντα μαυροφορεμένος, μα με ηρεμία και απίστευτη γλυκύτητα στους τρόπους και στο πρόσωπο, ο Καποδίστριας. Ίδιος ο Άγιος Ιωάννης της Αποκάλυψης όπως τον είπε ο Μέττερνιχ. Δεν επιθυμούσε ούτε να γιορτάσει ούτε να χορέψει ούτε να ερωτευτεί. Καταδίκαζε απερίφραστα την ελαφρότητα της εποχής του. Δεν μπορούσε να την αντιληφθεί κι αυτό γιατί είχε άλλη ατζέντα να τον καθοδηγεί: την απελευθέρωση της πατρίδας του.

Η πραγματική πρόκληση για τους νικητές κάθε πολέμου είναι πώς θα μοιράσουν τα πράγματα μετά τη νίκη τους. Κι έτσι ο μεγάλος εχθρός του τσάρου ήταν ο υπουργός εξωτερικών της Αυστρίας, ο οικοδεσπότης Μέττερνιχ, ο οποίος είχε επίσης μια δική του ισχυρή ατζέντα για το μέλλον. Ο τσάρος αδυνατούσε να τα βγάλει πέρα μαζί του μέχρι που μπήκε στο ιδιαίτερο δωμάτιο του για να μελετήσει την αλληλογραφία του ο Καποδίστριας. Ο κόσμος είχε μια τελευταία ελπίδα για να προχωρήσει.

Για να καταλάβουμε τι έκανε ο Καποδίστριας στην παγκόσμια διπλωματική σκηνή, ποιον κόσμο προσπάθησε να επιβάλει και ποια κοσμοθεωρία, πρέπει να καταλάβουμε ποιον κόσμο προσπαθούσε να στήσει στον αντίποδα ο Μέττερνιχ. Για τον Μεττερνιχ λοιπόν οι λαοί δεν είχαν πατρίδα. Είχαν ηγεμόνα. Η βάση ενός κράτους δεν ήταν το έθνος αλλά τα κληρονομικά δικαιώματα και τα παντρολογήματα των βασιλέων. Ο κόσμος έπρεπε να γυρίσει στο αρχαίο καθεστώς, σα να μην είχε γίνει ποτέ η Γαλλική επανάσταση ούτε ο διαφωτισμός.

Τα μέσα του Μέττερνιχ ήταν δύο: Η απευθείας συνεννόηση Αγγλίας, Πρωσίας, Ρωσίας και Αυστρίας και η άμεση κατάπνιξη στο αίμα κάθε αμφισβήτησης στις αποφάσεις τους. Γι’ αυτόν υπήρχε μόνο η τετραπλή συμμαχία. Όλους τους υπόλοιπους τους χαρακτήριζε υποσυμμάχους αν επικροτούσαν τις αποφάσεις του και τρομοκράτες, Ιακωβίνους, επαναστάτες αν δεν τις σέβονταν. Ο Μέττερνιχ ήταν λοιπόν ο εκφραστής της Παλινόρθωσης.

Σε έναν τέτοιον κόσμο αλυσοδεμένο στις μοναρχικές συμφωνίες η Ελλάδα δε θα μπορούσε ποτέ να απελευθερωθεί. Αυτό ήταν το πρώτο στοιχείο για τον Καποδίστρια. Το δεύτερο ήταν ότι αυτός ο κόσμος του Μέττερνιχ δεν είχε καμιά τύχη να επικρατήσει σε ένα μέλλον όπου όλο και περισσότεροι Ευρωπαίοι πολίτες αφυπνίζονταν. Για τον Καποδίστρια η βάση ενός κράτους δεν ήταν ο ηγεμόνας, αλλά η απόφαση των πολιτών να δημιουργήσουν μια πατρίδα γι’ αυτούς και τα παιδιά τους.

Παρά τον θαυμασμό του στον ρεπουμπλικανισμό και τη δημοκρατία ο Καποδίστριας δε θέλησε να καταργήσει τους μονάρχες. Πώς θα μπορούσε άραγε ως υπουργός εξωτερικών ενός τσάρου. Αυτό που θέλησε είναι να μεταρρυθμίσει τις μοναρχίες. Πίστευε και όπου μπορούσε επέβαλε θεσμούς και συντάγματα. Ακόμα και σε κτήσεις του τσάρου όπως την Πολωνία και τη Βεσσαραβία.

Παρότρυνε τους πάντες, ακόμα και τον ηγεμόνα του, στην απαραίτητη προεργασία για μια συνταγματική μοναρχία. Οι άνθρωποι έπρεπε να διαφωτιστούν μέσω της μόρφωσης για να μπορούν να διεκδικήσουν Σύνταγμα. Συγκεκριμένα γνώρισε στον τσάρο τη μέθοδο Πεσταλότσι, μέσα από τα εκπαιδευτήρια του φίλου του Φαλεμπεργκ στην Ελβετία. Στο αγρόκτημα του Φάλεμπεργκ οι νέοι συνδέονταν με τη γη μέσα από ένα απίστευτα προοδευτικό για τις μέρες μας πρόγραμμα αγροτικής οικονομίας, και αποκτούσαν ηθική υπόσταση και ανεξαρτησία σκέψης.

Πίστευε πως στο τέλος ενός δρόμου όπου μία και μόνο γενιά θα μορφωνόταν με τον τρόπο αυτό, ανέμενε τους πολίτες ενός κράτους, ελεύθερους καλλιεργητές γης κατά κύριο λόγο, μια ελεύθερη ζωή, πρόοδος στην κοινωνία και την οικονομία του τόπου τους που θα έφερνε ειρηνική διάθεση και ευτυχία στους ανθρώπους. Ο Καποδίστριας ήταν λοιπόν ο έτερος πόλος του κόσμου που χτιζόταν. Ήταν ο πρώτος κι ο μεγαλύτερος μεταρρυθμιστής πολιτικός στην Ευρώπη.

Εδώ πρέπει μόνο να απαριθμήσουμε τις προσπάθειές του που στηρίζουν αυτόν τον χαρακτηρισμό:

  1. Έδωσε το πλέον φιλελεύθερο Σύνταγμα με πρόβλεψη ουδετερότητας στους Ελβετούς. .
  2. Βοήθησε τους Γερμανούς όσο κανείς εκείνη την εποχή στην πορεία της ομοσπονδιοποίησής τους. Διεκδίκησε μάλιστα την ουδετερότητα και τον αφοπλισμό της χώρας τους, ο οποίος έφερε την ειρήνη στην Ευρώπη 150 χρόνια μετά.
  3. Διεκδίκησε τον σταδιακό αφοπλισμό όλης της ηπείρου.
  4. Πρότεινε τη δημόσια καταδίκη της μονομερούς επέμβασης μιας μεγάλης δύναμης στα πράγματα ενός άλλου κράτους
  5. Συγκεκριμένα, προσπάθησε δύο φορές να λυτρώσει τους Ιταλούς από την επεμβατικότητα της ξένης δύναμης (της Αυστρίας).
  6. Επέβαλε σε πλείστες περιπτώσεις την απεμπόληση της μυστικής διπλωματίας προς όφελος μιας φανερής και ειλικρινούς συνεννόησης των λαών (περίπτωση Πολωνίας, Γαλλίας, τριπλή συμμαχία κατά της Ρωσίας κ.ο.κ.)
  7. Προσπάθησε να επιβάλει Σύνταγμα στη διεφθαρμένη μοναρχία της Ισπανίας. Επίσης γενική αμνηστία, απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων, κατάργηση των φορολογικών προνομίων των ευγενών.
  8. Πρότεινε την κατάργηση του δουλεμπορίου με το οποίο οι Ευρωπαίοι εκμεταλλεύονταν την Αφρικανική ήπειρο και την ίδρυση προς τούτο διεθνούς οργανισμού επιτήρησης.
  9. Πρότεινε την ανεξαρτητοποίηση των Ισπανικών και Πορτογαλικών αποικιών.
  10. Έσωσε τη Γαλλία από το διαμελισμό, και την Ευρώπη ίσως από νέους εθνικούς πολέμους για 100 χρόνια.

 

Στα καθ’ ημάς:

  1. Γλίτωσε τους Μολδαβούς και τους Βλάχους από τις σφαγές των Οθωμανών
  2. Έσωσε τη Σέρβικη επανάσταση από την ολοκληρωτική καταστροφή
  3. Έσωσε την Ιόνιο Πολιτεία από τους Αυστριακούς, έστω κι αν οι Άγγλοι αποδείχτηκαν εξίσου σκληροί καταπιεστές.
  4. Οργάνωσε παρασκηνιακά το ξέσπασμα της ελληνικής επανάστασης.
  5. Τουλάχιστο σε 4 περιπτώσεις έσωσε την επανάσταση από τον οριστικό όλεθρο (αυτό όμως είναι θέμα για άλλη συνάντησή μας)

 

Υπάρχει ένα ζήτημα ιστορικό που πρέπει κάποια στιγμή να αφήσουν οι κοντόφθαλμες αρχές να ερευνηθεί. Κατά πόσον ο Καποδίστριας ήταν αυτός που έβλεπε απλώς τις επαναστάσεις να ξεσπούν παντού στην Ευρώπη και επιδίωκε με το μεταρρυθμιστικό του έργο να τις σβήσει όπως πιστεύουν σήμερα οι περισσότεροι ιστορικοί ή ήταν ο κρυφός εμψυχωτής, ο χρηματοδότης και αρχηγός τους όπως πίστευε ο Μέττερνιχ και ο βασιλιάς της Αγγλίας. Ο «αρχηγός των ‘ούλτρα’ φιλελευθέρων» έλεγε ο Μέττερνιχ. Ένας «αλήτης» όπως τον αποκαλούσε ο Γεώργιος Δ΄. Μόνο πλήρης πρόσβαση στα αρχεία των κρατών μπορεί να μας αποκαλύψει τις λεπτομέρειες.

Ξαναγυρίζοντας σε αυτά για το οποία σήμερα είμαστε σίγουροι θέλουμε να τονίσουμε μια ελάχιστα γνωστή σήμερα πτυχή της πολιτικής δραστηριότητας του Κερκυραίου κόμη. Στο συνέδριο του Άαχεν το 1818 ο Καποδίστριας προσπαθώντας να επιβάλλει το μεταρρυθμιστικό και φιλελεύθερό του πρόγραμμα κατέθεσε το υπόμνημα που θέτει τις αρχές της Ενωμένης Ευρώπης.

Είπε πως η συμφωνία των τεσσάρων μεγάλων νικητριών δυνάμεων δεν έγινε για να καταπιέζονται οι υπόλοιποι λαοί εθνικά και κοινωνικά. Είπε πως οι δυνάμεις αυτές δεν έχουν το δικαίωμα να επεμβαίνουν μονομερώς στις υποθέσεις μικρών κρατών. Προέκρινε μια γενικότερη ισότιμη συμμαχία όλων των ευρωπαϊκών λαών, οι οποίοι από κοινού θα αποφάσιζαν για τα ζητήματα της Ευρώπης. Οι τέσσερις μεγάλοι θα λειτουργούσαν ως το συμβούλιο ασφαλείας και θα επέμβαιναν από κοινού σε υποθέσεις που το σύνολο της Ευρώπης αποφάσιζε να επέμβουν. Εκεί σε αυτό το υπόμνημα τέθηκαν τα θεμέλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και της Κοινωνίας των Εθνών.

Έγραφε κάποτε ο Καποδίστριας: «Δεν είμαστε πια στην εποχή όπου μυστικές και υποθετικές συμμαχίες μπορούν να σώσουν αυτοκρατορίες. Αυτό που μπορεί να τις προφυλάξει σήμερα είναι μια γενική συμμαχία, που για να πετύχει πρέπει να είναι ένα δημόσιο γεγονός και όχι μια υπόθεση ή ένα μυστικό».

Και σε άλλη περίπτωση: «Στη μία πλευρά υπάρχει η προοπτική μιας ειλικρινούς φιλίας ανάμεσα σε όλα τα κράτη και η προοπτική μιας προοδευτικής ολοκλήρωσης των κοινωνικών θεσμών. Στην άλλη πλευρά εμφανίζεται η φρικτή αυτοκρατορία της αναρχίας και του επαναστατικού δεσποτισμού με όλους τους κινδύνους του ‘διαίρει και βασίλευε’ της παλιάς διπλωματίας».

Στην αντίπερα όχθη και πάλι. Το 1819 ο Μέττερνιχ έγραφε εμπιστευτικά για τον μεγάλο του αντίπαλο: «Ο Καποδίστριας δεν είναι κακός άνθρωπος, αλλά ειλικρινά είναι ένας εντελώς ηλίθιος, ένα τέλειο παράδειγμα ξεροκεφαλιάς και κακής οπτικής. Ζει σε έναν κόσμο που για εμάς αποτελεί εφιάλτη».

Την επόμενη χρονιά ο Μέττερνιχ έπινε τσάι με τον τσάρο και εκμεταλλευόμενος όλη την προεργασία του ενάντια στον Καποδίστρια τον έπεισε ότι η νέα τάξη πραγμάτων του υπουργού του, στην πραγματικότητα ήταν ευθεία απειλή προς τον ίδιο. «Αν ήξερα», είπε, «ότι με ένα τσάι θα άλλαζα τόσο εύκολα τη γνώμη του τσάρου, θα έφερνα ένα καράβι τσαγιού από την Ασία για να πείσω και τον υπουργό του».

Έτσι κι έγινε. Ο Καποδίστριας προσπάθησε να ωθήσει τον τσάρο προς τον πόλεμο με την Τουρκία αλλά ήταν ήδη πολύ αργά. Ο Μέττερνιχ μπορούσε πια ελεύθερος να επιβάλλει το δικό του πρόγραμμα καταπίεσης των λαών και παλινόρθωσης της απόλυτης εξουσίας των ηγεμόνων και της μυστικής τους διπλωματίας στα πράγματα της Ευρώπης.

Δυο στιγμές τουλάχιστο της μετέπειτα καριέρας του θα θυμήθηκε ίσως τον άσπονδο φίλο του, τον Καποδίστρια. Η πρώτη ήταν το 1827 την ημέρα του τρίτου γάμου του, όταν και του αναγγέλθηκε πως η Γαλλία, η Αγγλία και η Ρωσία είχαν συνθλίψει τον Ιμπραήμ στο Ναβαρίνο, και μαζί τη σιγουριά του για την ισχύ και τον έλεγχο της Ιερής του Συμμαχίας. Η δεύτερη ήταν το 1848 όταν διέφευγε από την πίσω πόρτα και τον κήπο της καγκελαρίας κρυφά υπό το φόβο των επαναστατών. Ο εφιαλτικός γι’ αυτόν και τους όμοιους του κόσμος του Ιωάννη Καποδίστρια είχε επικρατήσει πια οριστικά.

Τι θα έλεγε όμως ο Καποδίστριας σήμερα, αν ήταν στην κορυφή της Ευρωπαϊκής διπλωματίας; Τι κι αν έχουν περάσει 2 αιώνες, τι και αν ο κόσμος έχει αλλάξει σημαντικά. Δε χρειάζεται κανένα ρίσκο κανένα άλμα της σκέψης ούτε ερμηνεία των λόγων του. Χρειάζεται μόνο μνεία των έργων του:

  • Σεβαστείτε την ελευθερία και την αυτοδιάθεση των λαών
  • Μην αφήνετε τα ισχυρά κράτη να επιβάλλουν τις απόψεις τους και να καταπιέζουν τα μικρότερα κράτη
  • Καταργήστε τη μυστική διπλωματία
  • Βαθύνετε τις δημοκρατίες σας, μεγαλώστε τις και φτιάχνετε νέα πιο προοδευτικά Συντάγματα
  • Σεβαστείτε τα ανθρώπινα δικαιώματα
  • Καταργήστε το σύγχρονο δουλεμπόριο των ανθρώπων
  • Προχωρήστε σε γενικό αφοπλισμό
  • Μεταρρυθμίστε τον κόσμο σας, μην αμελείτε προς τούτο την ευτυχία του κάθε ανθρώπου ξεχωριστά, τη σύνδεσή του με τη γη, την μόρφωση, το ήθος, την καλλιέργειά του.

Ο ευεργέτης της Γαλλίας

Posted on by

Ο Ναπολέων κατόρθωσε να εξάγει τη Γαλλική Επανάσταση στην Ευρώπη και μερικά από τα θαυμαστά της επιτεύγματα. Στο Αμπουκίρ, στο Άουστερλιτζ, στην Ιένη, στο Μποροντίνο κέρδισε άλλοτε με συντριπτικά χτυπήματα και άλλοτε με μεγάλες απώλειες τους ηγεμόνες της παλιάς Ευρωπαϊκής τάξης. Κάποιοι από αυτούς άλλαξαν τον τρόπο σκέψης τους, ενσωμάτωσαν αρχές και ιδέες της Γαλλίας και επανέκαμψαν για ένα καίριο χτύπημα στη Λειψία, στις 19 Οκτωβρίου 1813.

Στο συνέδριο της ειρήνης που ακολούθησε οι νικητές δεν επέλεξαν να συντρίψουν τη Γαλλία και έστειλαν τον Βοναπάρτη στην εξορία. Όλα άλλαξαν όμως όταν ο Κορσικανός δραπέτευσε από τη νήσο Έλβα και οδήγησε μια νέα στρατιά απέναντι στους ενωμένους εχθρούς του στις 18 Ιουνίου του 1815. Ήταν οι 100 ημέρες της τελευταίας αναλαμπής του ολετήρα της ηπείρου μας.

 

Ο στρατάρχης Μπλούχερ και ο Ταλλεϋράνδος

Το καλοκαίρι του 1815 οι Πρώσοι και οι σύμμαχοί τους μπήκαν στο Παρίσι. Ο στρατάρχης Μπλούχερ ναρκοθέτησε τη γέφυρα της Ιένης στον Σηκουάνα, που χτίστηκε για να θυμίζει στον κόσμο την οδυνηρή ήττα των Πρώσσων από τους Γάλλους το 1806. Ο επανακάμψας Ταλλεϋράνδος, πρωθυπουργός της Γαλλίας απείλησε μέσω απεσταλμένου ότι θα σταθεί ο ίδιος στο κέντρο της γέφυρας για να μην την ανατινάξει ο Γερμανός στρατηγός.

Ο Μπλούχερ σκέφτηκε λίγο και ζήτησε από τους στρατιώτες του να μην πυροδοτήσουν τα εκρηκτικά, μέχρι να φτάσει όντως ο Ταλλεϋράνδος στο κέντρο της γέφυρας, για να τον ανατινάξει κι αυτόν. «Μπλούχερ» ονόμαζαν οι Γάλλοι τα άγρια, αιμοβόρα σκυλιά τους, για αιώνες μετά. Τον Ταλλεϋράνδο αντίθετα τον θεωρούν ως τον ευεργέτη της Γαλλίας, καθώς με περίτεχνες διπλωματικές ενέργειες κατάφερε να αποτρέψει την διάλυση της. Αυτό τουλάχιστον διδάσκεται στα γαλλικά σχολεία.

Η αλήθεια όμως είναι ότι οι ιστορικοί πιστεύουν σήμερα τη θεωρία του «ευεργέτη» Ταλλεϋράνδου έχοντας ως πηγή ένα κείμενο της εποχής: το πόνημα του ίδιου του Γάλλου ευγενή για τις ενέργειές του στα συνέδρια της ειρήνης. Η αλήθεια είναι επίσης ότι σε αυτή την πιο κρίσιμη φάση για τη Γαλλία, είχε ξεμείνει από ραδιουργίες και παλιομοδίτικη ακόμα και για την εποχή γοητεία. Απείλησε τους συμμάχους ότι θα παραιτηθεί αν η Γαλλία διαμελιζόταν. Οι σύμμαχοι αδιαφόρησαν και ο Βουρβόνος βασιλιάς δέχτηκε την παραίτησή του.

 

Ο πέμπτος δούκας του Ρισελιέ

Ο ArmandEmmanueldeVignerotduPlessis, 5ος δούκας του Ρισελιέ, είχε τόσο μακρά σχέση με τους «νόμιμους» βασιλιάδες της Γαλλίας όση υποδηλώνει το όνομά του. Έφυγε από τη Γαλλία μετά την επανάσταση και υπηρέτησε τον Ρώσο αυτοκράτορα. Αυτός του ανέθεσε μεταξύ άλλων την ίδρυση της πόλης της Οδησσού. Η οργανωτική του ικανότητα ήταν πολύ πάνω του μετρίου. Μια λαμπρή ρωσική πρωτεύουσα θα δέσποζε πια στη Μαύρη Θάλασσα για του αιώνες που θα έρχονταν.

Ο Ρισελιέ γύρισε στη Γαλλία μαζί με τους βουρβόνους και ανέλαβε την πρωθυπουργία μετά τον Ταλλεϋράνδο. Μετέβη απελπισμένος στα δωμάτια που είχε καταλύσει ο Τσάρος στο Παρίσι. Του είχαν μόλις ανακοινώσει τη διάλυση της Γαλλίας, τόσο εδαφική όσο και οικονομική. Τον δέχτηκε ο νέος εξ’ απορρήτων του Αλεξάνδρου Α΄, ο κόμης Ιωάννης Καποδίστριας, με τον οποίο φαίνεται να γνωρίζονταν καλά. Ο Ρισελιέ μίλησε στον Καποδίστρια για τα δεινά που περίμεναν τη Γαλλία. Αυτός τον άκουσε ήρεμος και του είπε:

«Κατέχω ένα αλάνθαστο τρόπο για να σωθεί η χώρα σας σήμερα. Αύριο θα είναι αργά. Θέλετε να τον ακούσετε;»

«Εννοείται» απαντά ο Ρισελιέ.

Ο Καποδίστριας πήγε στο διπλανό δωμάτιο και υπαγόρεψε στον γραμματέα του, Αλέξανδρο Στούρτζα μια ψεύτικη επιστολή από τον Λουδοβίκο ΙΗ΄ προς τον τσάρο. Σε αυτήν έλεγε πώς προτιμούσε να ακουμπήσει την κορώνα κάτω από τον θρόνο για να την πάρουν οι σύμμαχοι, παρά να παραδώσει την Γαλλία ταπεινωμένη και διαμελισμένη σε αυτούς.

Η επιστολή αντιγράφτηκε πιστά από τον Λουδοβίκο και ιδιοχείρως. Την επομένη ο Στούρτζα την μετέφερε στον ειδοποιημένο Τσάρο την ώρα που συνεδρίαζε με τους συμμάχους. «Όπως το περίμενα», αναφώνησε ο Τσάρος έκπληκτος. «Είμαστε τώρα πιο ντροπιασμένοι από ποτέ. Ο Λουδοβίκος παραιτείται και καλά κάνει. Η Γαλλία δεν έχει βασιλιά. Βρείτε μου έναν άλλον αν μπορείτε. Όσον αφορά εμένα, δεν έχω καμία σχέση με αυτό. Ήρθε ο καιρός να πάω σπίτι μου και όλο αυτό να τελειώσει»[1].

Η αποφασιστικότητα του Αλέξανδρου θορύβησε τους πάντες. Η οργή του καταλάγιασε τα πάθη εναντίον της Γαλλίας. Εκείνη την ημέρα, εκείνη τη στιγμή σώθηκε η Γαλλία από την καταστροφή. Και την έσωσε η διορατικότητα του Κερκυραίου κόμη και η υποκριτική τέχνη, αυτού που ο Ναπολέων αποκαλούσε τον μεγαλύτερο ηθοποιό της ανατολής (με τον οποίο, όπως επίσης έλεγε, αν ήταν γυναίκα, σίγουρα θα είχε συνάψει σχέση μαζί του).

 

Οι μαρτυρίες

Η μικρή αυτή ιστορία είναι εξόχως σημαντική για τους Γάλλους. Αν δεν υπήρχε αυτή η παρέμβαση η χώρα τους σήμερα δε θα ήταν αυτή που είναι. Αν δεν υπήρχε η πολιτική που ο Καποδίστριας εισηγήθηκε στον τσάρο και οδήγησε 3 χρόνια μετά στην οριστική επανένταξη της Γαλλίας στο κογκλάβιο των Μεγάλων Δυνάμεων η Γαλλία θα ήταν σήμερα μια μικρή χώρα, σαν το Βέλγιο, με ένδοξο όμως, επαναστατικό παρελθόν. Και η Ευρώπη θα είχε τσακιστεί από δεκάδες πολέμους πολύ πριν τους μεγάλους πολέμους που προκάλεσε η Γερμανία τον επόμενο αιώνα.

Ο Ρισελιέ έγραψε στον τσάρο την 1η Οκτωβρίου του 1815: «Εξαιτίας της δικής του στιβαρής παρέμβασης λάβαμε την χαλάρωση των όρων. Γνωρίζω ότι ο κόμης Καποδίστριας ήταν εκτός των οδηγιών του. Τολμώ να παρακαλέσω την μεγαλειότητά σας να μην τον αποκηρύξετε».

Κι ανάμεσα σε άλλους ο κόμης Μολέ έγραφε στα απομνημονεύματά του: «Αν η Γαλλία είναι ακόμα η Γαλλία, το οφείλει σε τρεις άνδρες, των οποίων δεν πρέπει ποτέ να ξεχάσει τα ονόματα. Στον Αλέξανδρο και δυο υπουργούς του. Τον Καποδίστρια και τον Πότσο Ντι Μπόργκο[2]»

 

Η αμοιβή

Δεν χωράει αμφιβολία ότι ο Καποδίστριας εκτός από την καθαρά διπλωματική μεγαλοφυή του σύλληψη για τη θέση της Γαλλίας στην ισορροπία των δυνάμεων που θα ειρήνευε την ήπειρο, προσδοκούσε και άλλα κέρδη από τη στάση του προς αυτή. Πίστευε ότι στον σχεδιαζόμενο από τότε ξεσηκωμό των Ελλήνων η Γαλλία θα στεκόταν αρωγός και αντίβαρο στην αρνητική στάση της Αγγλίας. Η ιστορία τον δικαίωσε στο ακέραιο.

Είναι άγνωστο αν ο Ρισελιέ και ο Λουδοβίκος ήταν γνώστες αυτού του σχεδιασμού. Ίσως γι’ αυτό του πρότειναν πιο χειροπιαστές ανταμοιβές. Ο Λουδοβίκος του πρότεινε χρυσάφι. Ο Καποδίστριας αρνήθηκε. Ζήτησε μόνο τα διπλά αντίτυπα των βιβλίων που υπήρχαν στις βιβλιοθήκες της Γαλλίας με αρχαία ελληνικά κείμενα. Ήθελε να τα στείλει στην Κέρκυρα, στη βιβλιοθήκη που σχεδίαζε να ιδρύσει.

Το αίτημα του έγινε μεν δεκτό, όμως δεν υλοποίηθηκε ποτέ, από όσο γνωρίζουμε. Αντ’ αυτού, η επόμενη δυναστεία της Γαλλίας, φρόντισε να συνδράμει την Αγγλία και τους Έλληνες κοτσαμπάσηδες στο σχέδιο της δολοφονίας του Κυβερνήτη της Ελλάδας, 17 χρόνια μετά. Στην πρεσβεία της Γαλλίας κατέφυγε ο ένας από τους δύο δολοφόνους του, ο Γεώργιος Μαυρομιχάλης, όπως είχε συμφωνηθεί πριν από το φονικό.

Σήμερα, είναι αναγκαίο να μαθευτεί αυτό το περιστατικό στο Γαλλικό λαό. Ίσως γιατί η ιστορία οφείλει να αποκαθιστά την αλήθεια έστω και 200 χρόνια μετά. Ίσως γιατί οι λαοί της Ευρώπης πρέπει τώρα, περισσότερο από ποτέ, να μάθουν ότι η ύπαρξη του ενός εξυπηρετεί την ύπαρξη και του άλλου, και ότι η ίδια η ήπειρος ποτέ δεν κέρδισε από τη διάλυση ενός από τα παιδιά της. Ίσως απλώς, για να γίνει εν τέλει αυτή η δωρεά και να ανοίξει στην Κέρκυρα μια νέα βιβλιοθήκη με το όνομα «Ιωάννης Καποδίστριας».

 

[1]Ρ. Στούρτζα – Edling, Memoires, Moscou 1888, σελ. 244-250

[2] Κορσικανός διπλωμάτης του τσάρου, που βοήθησε τον Καποδίστρια στην οριστική επανένταξη της Γαλλίας στις μεγάλες δυνάμεις της ηπείρου.